τι έγραψαν οι ιστορικοί για τη Στάση του Νίκα

Ούτε οι αιτίες ούτε οι αφορμές ενός ιστορικού γεγονότος είναι απλές και ξεκάθαρες.
Ακόμη και οι ιστορικοί που ήταν σύγχρονοι με το γεγονός αυτό, το περιγράφουν με τρόπο που εξαρτάται από την οξυδέρκεια,τις πεποιθήσεις και τις συμπάθειές τους. Γι' αυτό είναι σημαντικό να αναζητούμε περισσότερες από μία ιστορικές πηγές για το ίδιο θέμα.
Στην ιστορική εργασία της Μελπομένης Φωκυλίδου "Η ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ, ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ, ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΡΓΑ" γίνεται μια αντιπαραβολή των αιτίων της στάσης του νίκα όπως αυτά παρουσιάζονται στα έργα πέντε ιστορικών: του Προκόπιου, του Diehl, του Θεοχάρους, του Cezaretti και του Ρούσσου.
Να ένα απάνθισμα των όσων αναφέρονται:

• Ο Προκόπιος δεν παραλείπει να αναφερθεί στη δυσαρέσκεια που είχαν προκαλέσει τα μέτρα του Ιουστινιανού στο λαό. Η δυσαρέσκεια στρεφόταν τόσο προς τον αυτοκράτορα,όσο και προς τους συνεργάτες του Ιουστινιανού. Ο Προκόπιος γράφει ότι στις 12 Ιανουαρίου του 532 μ. Χ., όταν οι δήμοι των Πρασίνων και Βενέτων ζήτησαν από τον Ιουστινιανό να διώξει τρεις αξιωματούχους, εκείνος τους αγνόησε. Τότε, το σύνολο των ενωμένων στασιαστών επετέθηκε προς κάθε κατεύθυνση «αλλαλάζοντας» Νίκα. Στη συνέχεια συγκεντρώθηκε προς το κέντρο της Πόλης, λεηλατώντας και πυρπολώντας κατοικίες πλουσίων και δημόσια κτίρια .
• Ο Γάλλος βυζαντινολόγος Diehl καταδεικνύει ως αφορμή των γεγονότων ένα δυσάρεστο διάλογο μεταξύ των Πράσινων και του Ιουστινιανού. Ιουστινιανός και Θεοδώρα φέρονται να δείχνουν συμπάθεια προς τους Βένετους, ενώ το περιεχόμενο του διαλόγου σχετίζεται και πάλι με την έκφραση δυσαρέσκειας από την πλευρά των Πράσινων για τα φορολογικά μέτρα. Κακή διαχείριση του περιστατκού από τον Ιουστινιανό φαίνεται να κορύφωσε την κρίση.
• Στο ιστορικό μυθιστόρημα "Αυγούστα Θεοδώρα" του Κ. Θεοχάρους, η αφορμή της
  Στάσης του Νίκα φαίνεται να δόθηκε, όταν οι συμπλοκές ανάμεσα στους οπαδούς των δύο δήμων είχαν ήδη πάρει σοβαρές διαστάσεις. Τότε ο Ιουστινιανός πρόσταξε να συλληφθούν δέκα ταραξίες, σχεδόν όλοι από τους Πράσινους και μόνο ένας από τους Βένετους.
• Ο Ιταλός βυζαντινολόγος Cezaretti αναφέρεται στην οικονομική αφαίμαξη των κατοίκων από το παλάτι, προς τέρψιν των πολυτελών συνηθειών των κυβερνούντων αλλά και για την πραγματοποίηση του ονείρου του Ιουστινιανού για επέκταση της αυτοκρατορίας. Όσο για την αφορμή της εξέγερσης, φαίνεται να συμφωνεί με την ύπαρξη λανθασμένων χειρισμών του Ιουστινιανού απέναντι στους Πράσινους.
• Τέλος, ο ιστορικός συγγραφέας Γ.Ρούσσος θεωρεί ότι πίσω από την έκφραση δυσαρέσκειας των Πράσινων κρύβονταν μυστικά από το παρελθόν της αυτοκράτειρας Θεοδώρας.

*πηγή: η προαναφερθείσα ιστορική διατριβή